Warto odwiedzić

Archutowo,
ziemia wyszogrodzka, wieś znana od początków XV wieku, własność prywatna.

Białobrzegi,
ziemia płocka, dawniej: Balebregi, Białobrzeżycy, Białobrzeżyce, Białobrzegi – nazwa etnograficzna. Pierwsza wzmianka: ok. 1240. W XVI w należy do Miszewskich – funkcjonuje tu przeprawa przez Wisłę. Od 1687 własność Lasockich – Zygmunt Lasocki osadził tam wieś czynszową nazywaną Holendry Białobrzeskie lub Kępa Białobrzeska. Po 1725 Rościszewskich – od tej pory część dóbr Borowice.

Bodzanów, czytaj więcej

Borowice,
ziemia płocka. Wieś znana od XV wieku, była własnością szlachecką. W XVI wieku zasiedlona przez rodzinę Borowskich nieznanego herbu. W 1579 włączona do majątku Stanowo. Jej właścicielami były rodziny: Sielskich, Rościszewskich (który w połowie XIX wieku założyli park krajobrazowy), Ostrowskich, Szatkowskich. W wieku XX: Święcickich, Noskowskich, Gradowskich, Turskich. Ci ostatni wznieśli po 1918 roku obecnie istniejący dwór – neoklasycystyczny, murowany z cegły, otynkowany, na kamiennej podmurówce, parterowy, dziewięcioosiowy, z trzema ryzalitami: dwoma na skrajach oraz środkowym – dwukondygnacyjnym, z tarasem na filarach od strony pn. – wsch. Układ wnętrz dwutraktowy z sienią na osi. Od frontu ganek o dwóch kolumnach toskańskich i dwóch filarach, na piętrze analogiczna loggia zwieńczona trójkątnym szczytem. Nad ryzalitami trójkątne szczyciki. Dach dwuspadowy, kryty blachą.

Gospodarstwo agroturystyczne Luiza Wierzbińska
Borowice 16
09-470 Bodzanów
tel: 604360856
e-mail: luizawierzbinska@o2.pl

Chodkowo,
dawna wieś w ziemi wyszogrodzkiej, obecnie część Bodzanowa. Nazwa miejscowości – dzierżawcza, od nazwy osobowej Chodek. Pierwsza wzmianka: ok. 1240 – Konrad I, książę Mazowiecki, potwierdza, że Chodkowo należy do Biskupstwa płockiego. Od co najmniej XV wieku w kluczu dóbr biskupich w Mąkolinie. W końcu XV był tu młyn. W 1880 wieś włościańska i folwark należący do dóbr Mąkolin.

Cieśle,
w ziemi wyszogrodzkiej, dawniej: Cessel, Czesle, Czeszle – nazwa służebna lub rodowa od osobowej Cieśla. Wieś w rękach prywatnych od co najmniej XIII wieku. Pierwsza wzmianka: 1259 – właścicielem miejscowości jest komes Cieszym, syn zmarłego komesa Zbyluta i jego żona Cecylia. W latach: 1399-406 Zdziszek z Cieśli, podsędek wyszogrodzki. W roku 1880 są to wieś i folwark – z 2 budynkami murowanymi i 4 drewnianymi. Dwór pochodzi z końca XIX w. Został zniesiony na malowniczej skarpie nad Mołtawą, w tzw. stylu szwajcarskim. Jest murowany z cegły, otynkowany, od frontu parterowy, od strony tylnej piętrowy. Układ wnętrz dwutraktowy. Dach dwuspadowy kryty blachą. Park krajobrazowy, założony w 1 poł. XIX w. być może dla Nakwaskich.

Cybulin,
osada w ziemi wyszogrodzkiej, dawniej: Czibuklino, Cybulino, Czebulino – jest to nazwa dzierżawcza od nazwy osobowej Cybula. Pierwsza informacja pisana: 1412 – wieś położona przy gościńcu z Bodzanowa do Wyszogrodu. Od co najmniej początków XV wieku w rękach prywatnych. W roku 1471 Książe Kazimierz III zwolnił braci Adama i Falisława od sądów wojewody i kasztelana, zmniejszył wysokość kar, udzielił prawa łowów i zezwolił dawać zastępców na wyprawy wojenne. W 1880 wieś i folwark z dziewięcioma budynkami drewnianymi. Wśród nich był dwór modrzewiowy. Dziś po dawnym zespole dworskim pozostała ruina dworu, wzniesionego pod koniec 1938 roku według projektu Kazimierza Rutkowskiego, dla rodziny Monasterskich – o cechach klasycystycznych, na planie prostokąta, parterowego, murowanego i otynkowanego, z użyciem kamiennej kostki do lizen i belkowania. Wokół pozostałości parku krajobrazowego z pięknym drzewostanem.

Felicjanów,
w 1902 roku właściciele Miszewka Garwackiego – Jaroszewscy, zaczęli parcelować majątek. Parcelacją zajmowała się Florentyna z Jurkiewiczów Maciejewcowa, która kupowała od Jaroszewskich część dóbr, dzieliła je na działki i rozsprzedawała – między innymi sprzedała 46 ha Felicji, córce Jakuba Kozłowskiego – „mateczce Kozłowskiej” – założycielce Mariawitów – powstał w ten sposób folwark Felicjanów. W roku 1893 Felicja Kozłowska założyła Zgromadzenie Kapłanów Mariawitów i Zgromadzenie Sióstr Mariawitek, których celem miała być reforma katolicyzmu polskiego. W 1904 kuria rzymska potępiła zgromadzenie, od tej pory Mariawici prowadzą samodzielną działalność duszpasterską. W roku 1935 nastąpił rozłam – powstał Starokatolicki Kościół Mariawitów z siedzibą w Płocku oraz Kościół Katolicki Mariawitów z siedzibą biskupa naczelnego w Felicjanowie. Elementem centralnym zabytkowych zabudowań w Felicjanowie, odbudowanych po zniszczeniach II-giej wojny światowej, jest dwór wzniesiony w 1 połowie XIX wieku, wyremontowany i przekształcony w roku 1910 przez Mariawitów. Jest to budowla eklektyczna, murowana z cegły, otynkowana, na narożach boniowana. Parterowa, na planie wydłużonego prostokąta, z przybudówką od zachodu. Dziewięcioosiowa, pośrodku fasady trzyosiowy, piętrowy ryzalit zwieńczony trójkątnym szczytem, poprzedzony tarasem, nad którym balkon. Układ wnętrz dwutraktowy z sienią i salonem na osi. Inne obiekty: dawny spichlerz z XIX wieku, przerobiony w 1913 na pomieszczenia klasztoru – murowany, otynkowany, dwukondygnacyjny, od zachodu posiada ganek na kanelowanych filarach. Dach dwuspadowy, blaszany. Inne zabudowania gospodarcze i klasztorne wzniesiono w 1913 roku. Park został zakomponowały w latach 1910 – 3 przez Antoniego Marksa. Posiada liczne okazy starodrzewu, dwa stawy z przepustami i wyspą połączoną z brzegiem mostkiem. Stoi w nim altana o formach neogotyckich.

Gąsewo, czytaj więcej

Gromice,
dawniej: Grablice, Gramblowice, Gramblice, Gramplicze – nazwa patronimiczna od nazwy osobowej Grąbek. Pierwsza wzmianka – 1240 – jest to wówczas wieś biskupia. W 1827 roku stało tu 14 domów.

Jaszczółtowice
nieistniejąca osada położona pomiędzy Miszewem Murowanym i Borowicami, założona przez pierwszego znanego dziedzica Miszewa – Jaszczołda. Wchodziła w skład dóbr w Miszewie Murowanym. W 1541 roku, z powodu zarazy w Płocku, odbywały się tu posiedzenia sądu – musiał więc stać tu dwór. Miejscowość zniszczona w XVIII wieku, jej grunty włączono do majątku Borowice.

Kanigowo,
dawniej: Canygowo – nazwa osobowa od nazwy osobowej Kaniga, Kania. Pierwsza wzmianka o miejscowości: 1239. W rękach prywatnych: od XVI własność Kanigowskich herbu Lis, w 4 ćw. XVIII Kozłowskiego. W roku 1827 stoi tu 15 domów, w tym budynków murowanych 3, w roku 1882 wieś i folwark z czternastoma domami. Istniejący obecnie dwór został wzniesiony w końcu XIX wieku dla rodziny Baranowskich – murowany z cegły, tynkowany, parterowy, z mieszkalnym poddaszem, na planie wydłużonego prostokąta, jedenastoosiowy, z trzema ryzalitami ujętymi lizenami, ponad ryzalitami attykowe murki. Układ wnętrz dwutraktowy, z sienią na osi. Dach naczółkowy, kryty blachą. Wokół park krajobrazowy z okresu budowy dworu, znacznie zniekształcony na skutek braku fachowej pielęgnacji, niewłaściwych nasadzeń i dodatkowych elementów rozplanowania. W części północnej istniał folwark.

Karwowo:
Duchowne, 

dawniej: Caruowo, w 1384 należące do norbertanek płockichW XV wieku była tu karczma należąca do sołtysa. W 1882 roku folwark, składający się z ośmiu domów, należał do majoratu Mąkolin.
Szlacheckie, 
istniejące co najmniej od początków XV wieku jako dobra prywatne.

Kępa Polska, czytaj więcej

Krawieczyn,
dawniej: Cavyeczino – dobra prywatne w ziemi wyszogrodzkiej. Pierwsze informacje pochodzą z XV wieku: 1423 – 34 właściciele Krawięczyna pełnią funkcje publiczne w ziemi wyszogrodzkiej. W latach 1479 i 1499 wspomina się o kowalu, w 1491 o mistrzu krawieckim. W 1883 roku są to folwark i wieś należące do dóbr Miszewo Garwackie.

Leksyn,
dawniej: Niekszyno, Niegszyno, Nexino, Leksino – nazwa dzierżawcza od imienia Nieksza. Od XIV wieku są to dobra prywatne, w XVI wieku należące do Nieksińskich. Już wówczas funkcjonowały tu 2 duże młyny. Od połowy XVII wieku – Skarżyńskich, potem Lasockich, Żółtowskich, i Nakwaskich, w 1805 Kozarzewskich, skonfiskowane po powstaniu listopadowym. Kupione przez Zaleskich, potem Gerliczów i wielu innych. W 1884 wieś posiada 28 domów, młyn wodny, stoi tu karczma, są też pokłady torfu.

Łętowo, czytaj więcej

Małoszewo,
dawniej – Maloszewo – nazwa dzierżawcza od imienia Małosz, Małomir, Małostryj. Pierwsza wzmianka: 1426. Własność prywatna, od XV wspólnie dziedziczone z Miszewem Garwarskim, oprócz okresu 1538 – 1590 – wtedy samodzielny majątek Rybskich, potem Bromirskich. W roku 1885 stanowi jedną część ze wsią Miszewo Garwackie.

Mąkolin,
dawniej: Mankolyno, Mucolin, Makolyno, Mąnkolino – nazwa dzierżawcza od nazwy osobowej Mąkoła. Osada istniała tu już we wczesnym średniowieczu. Ok. roku 1240 należy do biskupstwa płockiego. W 1351 roku stał tu już dwór biskupi – „w pobliżu Kucic, na gościńcu do Płońska”. W roku 1453 pierwsza wzmianka o młynie na rzeczce Zapad – młyn ten nazywany był od rzeczki – Zapad lub też „narowny” – na rowie. W 1462 żył tu kowal. W roku 1526 – z powodu zarazy panującej w Płocku, kapituła zebrała się właśnie w Mąkolinie. W roku 1827 to wieś rządowa, stanowiąca ekonomię dóbr rządowych. W 1885 roku jest tu urząd gminny, kasa wkładowo – zaliczkowa i karczma. W tym też roku dobra Mąkolin stanowią majorat nadany generałowi Lüdersowi, składający się z folwarku Chotkowo, Pieczyno, Rogowo Duchowne, Makolin i Olszanowo wraz z młynem nad Mołtawą.

Miszewko Garwackie,
było własnością książęcą, nadaną w 1319 Mikołajowi Sowie herbu Grzymała, kasztelanowi wyszogrodzkiemu. W XV wieku jego potomkowie, pełniący wiele funkcji publicznych w Płocku i Wyszogrodzie, przyjęli ostatecznie nazwisko od nazwy miejscowości – Garwarski. Od 1627 roku Konarskich, potem Zielińskich. W 1693 Konstanty Zieliński, kanonik płocki i włocławski, podarował dobra najpierw na rzecz kapituły płockiej, a potem Janowi Bromirskiemu podkomorzemu ziemi wyszogrodzkiej. W 1817 roku stał tu młyn „Pęcherek”. W 1885 stoi tu też karczma. Od 1834 Jaroszewskich, którzy w 1902 zaczęli parcelować majątek – w ten sposób powstał między innymi Felicjanów. W miejscowości stał niegdyś kościół p.w. ś. Katarzyny i Barbary. Parafię ufundował około 1450 roku Jan Garwarski kasztelan raciążski, który wzniósł też kościół w roku 1452 – najpierw parafialny, od 1823 filialny parafii Bodzanów. Kościół miał murowane prezbiterium i drewnianą nawę. W roku 1775 kolator kościoła Adam Bromirski, dziedzić Miszewka, dokonał remontu kapitalnego kościoła. Obiekt istniał do lat 70-siątych XIX w.  Dziś zachowany w partii fundamentów. Od 1988 miejsce po kościele jest oznaczone krzyżem.

Miszewo Murowane, czytaj więcej

Niesłuchowo,
początkowo własność opactwa czerwińskiego, w XVI przechodzi na własność kapituły płockiej. W XVII wieku stoi tu dwór. Wieś prawdopodobnie została zniszczona podczas najazdu szwedzkiego, a już z pewnością podczas pożaru w 1826 – była wówczas wsią rządową. W 1827 wzmiankowany las rządowy z osadą leśnika. W 1888 w Niesłuchowie stoi szkoła początkowa ogólna i karczma.

Olszamowo,
– dziś część Gąsewa, dawniej: Ołszamowo, Olszanowo – nazwa dzierżawcza od imienia Ołszam lub Olszam. Pierwsza wzmianka: 1509. Należało do dóbr stołowych biskupów płockich, przed rozbiorami stanowiło uposażenie archidiakonów płockich. W XVI był tu już młyn. Po przejęciu dóbr duchownych na skarb państwa wchodzi w skład klucza Mąkolin. W roku 1888 folwark Olszamowo ma 2 domy. W 1930 roku folwark stanowi własność Ignacego Dąbrowskiego.

Osmolinek,
dawniej: Osmolino, Oszmolino – nazwa dzierżawcza od nazwy osobowej Osmoła, wieś w ziemi wyszogrodzkiej. Pierwsza wzmianka: 1246 rok – własność klasztoru czerwińskiego. W roku 1496 klasztor buduje tu młyn, wspomniany również w roku 1520. W roku 1888 wieś posiadała dziewięć domów. Młyn w zagrodzie młynarskiej – murowany, trzykondygnacyjny, z przybudówką.

Parkoczewo,
dawniej: Parkoczewo, Parkoczew – nazwa dzierżawcza od nazwy osobowej Parkocz. Dziedziczna wieś kościelna w ziemi wyszogrodzkiej. Pierwsza wzmianka: rok 1453. W 1888 wieś posiada osiem domów.

Pepłowo, czytaj więcej

Ramutówko,
wieś prywatna w ziemi wyszogrodzkiej. W XVI wieku rodziny Szeliskich, w 1552 roku zniszczona zarazą. Od 1728 Barcikowskich, potem Kasperkowiczów. W 1888 to wieś i folwark z trzema 3 domami. Przed 1939 dobra zostały rozparcelowane.

Reczyn,
dawniej: Radsice, Rachino, Rasici, Raczyno, Reczyno, Raczyno, Racyno, Reczyno – nazwa dzierżawcza od nazwy osobowej Racza albo od imienia Raca. Pierwsza wzmianka – około roku 1240 Reczyn jest własnością biskupa płockiego. W roku 1888 jest to wieś i folwark wchodzący w skład majoratu rządowego Mąkolin. Dwór został wzniesiony w końcu XIX wieku. W wieku XX własność Zdrojewskich. Dwór jest murowany z cegły, otynkowany, parterowy, na planie prostokąta, pięcioosiowy. Naroża i ryzalit środkowy ujęte pilastrami. Układ wnętrz dwutraktowy. Po zabudowaniach folwarcznych pozostała obora z końca XIX w., murowana, z półkoliście zamkniętymi okienkami w tynkowanych opaskach, szczyty ozdobione schodkowymi płycinami, dach dwuspadowy. Wokół pozostałości dawnego parku.

Stanowo,
pierwotnie Miszewo Ksztanowe. W początkach XVI wieku należało do Miszewskich, od 1619 Kępskich. potem Sielskich. Pierwsza wzmianka o młynie – XVIII wiek. Wówczas: Lasockich, następnie Rościszewskich, Bromirskich. W roku 1789 w Stanowie żyje 57 chrześcijan i 11 żydów. Od roku 1865 Jaroszewskich. W roku 1890 jest to wieś i folwark, stoi tu 17 domów i młyn wodny. Istniejący tu kiedyś dwór pochodził prawdopodobnie z XIX wieku i należał do Balińskich. Po II wojnie światowej został przypadkowo spalony – dziś czytelne są jeszcze ślady fundamentów. Zachował się tzw. domek letni – zbudowali go obok dworu Balińscy na pocz. XX w. Folwark został rozbudowany przez Niemców podczas II wojny światowej oraz po niej. Z kompleksu dworskiego zachował się również park – jego pierwotna kompozycja jest jeszcze czytelna, choć w niektórych elementach zatarta.