Ziemia wyszogrodzka, dawniej: Bodzanowo (do XVI wieku), nazwa dzierżawcza od imienia Bodzan. XI – XII w. – osada targowa, powstała na gościńcu z Płocka do Wyszogrodu. Pierwsza wzmianka historyczna pochodzi z końca XII wieku – Bodzanów zostaje nadany wówczas przez Olta, syna wojewody Żyry, norbertankom płockim – klasztorowi Marii Magdaleny. Data erygowania parafii w Bodzanowie nie jest znana – prawdopodobnie przełom XII i XIII wieku, razem z budową kościoła. W roku 1351, na wniosek przeoryszy norbertanek płockich Grzymki (Grzymisławy) oraz Stanisława prepozyta konwentu, Bodzanów otrzymuje prawa miejskie (na prawie chełmijskim) z rąk Bolesława księcia Mazowsza.
Mieszkańcy zostali zwolnieni od świadczeń na rzecz księcia i klasztoru, miastem rządził burmistrz, który stanowił tu prawo, dochody z targów i kary sądowe miały przypadać klasztorowi. W mieście wyznaczono rynek lokacyjny,ograniczony od północy zespołem kościelnym, od zachodu zespołem plebani, od wschodu i zachodu wytworzyły się bloki zabudowy. Bodzanów otrzymuje prawa miejskie w okresie prosperity miast mazowieckich, trwającej w okresie od XIV do XVII wieku.
Ziemie wokół Bodzanowa są urodzajne i mieszkańcy zajmowali się głównie rolnictwem. Mołtawa zawsze sprzyjała młynarstwu – w okolicy istniały młyny wodne i wiatraki. Jak istotnym były elementem życia świadczą kamienie młyńskie wmurowane ściany kościoła parafialnego i progi domów. Miasto żyło z wymiany handlowej towarów pochodzących z produkcji rolnej i hodowlanej Szczególnie sławne były bodzanowskie targi koni. W mieście nie było przemysłu, prócz epizodu na przełomie XV i XVI w. z chałupniczym przemysłem sukienniczym (sukno mazowieckie było tanie i przez to szeroko rozpowszechnione).
W roku 1398 staje się Bodzanów sceną zjazdu książąt mazowieckich – braci Janusza I i Siemowita IV, skłóconych o sposób pobierania opłat celnych od kupców przybywających na Mazowsze i godzonych przez wojewodę krakowskiego Spytka z Melsztyna. Bracia spotkali się właśnie tu, ponieważ Bodzanów był doskonałym dla nich „terenem neutralnym” – na granicy księstw, ziemia własności kościelnej o odpowiedniej randze. W 1415 roku książę Janusz I – gospodarz lepszy od swojego brata – raczej polityka niż administratora, ustanowił w Bodzanowie jarmark na Zielone Świątki. Panujący po nim Książe Bolesław IV potwierdził w roku 1436 przywilej lokacyjny dla miasta. Najświetniejszy okres w historii miasta to XVI wiek – w 1570 roku Bodzanów liczył 400 mieszkańców, w tym 35 rzemieślników (7 piekarzy, 7 kuśnierzy, 7 krawców i 4 kowali). Część przedmieścia Bodzanowa – na prawym brzegu Mołtawy – była własnością prywatną i należała do ziemi, potem powiatu płockiego – w 1446 roku własność Andrzeja z Zakrzewa kanclerza płockiego, w 1775 roku zwana Folwarkiem lub Szczytnem (stała tu karczma w 1873 sprzedana żydom).
Po potopie szwedzkim Bodzanów, jak wszystkie miasta mazowieckie, ubożeje. Pod koniec XVIII wieku żyje tu jedynie 100 osób. Miasto niszczą pożary – pierwszy około 1745, drugi przed 1775 rokiem. W XVIII i XI wieku pojawiają się informacje o szpitalu parafialnym. W 1810 Bodzanów jest miastem rządowym. W wieku XIX liczba ludności Bodzanowa rośnie, lecz Bodzanów nie jest w dobrej kondycji ekonomicznej – już w 1820 roku rozpatrywano wniosek o odebranie prawa miejskiego. Wzrost liczby mieszkańców wiąże się przede wszystkim z osiedlaniem się tu ludności żydowskiej. W roku 1808 w Bodzanowie mieszkało 64 Żydów, w 1857 – 240, w 1921 – 807, co we wszystkich tych przypadkach stanowiło około 38,6 % wszystkich mieszkańców miasta.
W XIX wieku w Bodzanowie, przy obecnej ul. Mickiewicza, stała synagoga – była to budowla drewniana, na planie koła. Obok niej stał murowany budynek, w którym mieścił się cheder – elementarna szkoła żydowska o charakterze religijnym dla chłopców. W tym samym budynku mieszkał rabin.
Ostatecznie Bodzanów utracił prawa miejskie w 1869 roku – tak ze względów ekonomicznych, jak i politycznych – utrata praw miejskich była częścią represji wobec Polaków za powstania narodowe. Administracyjnie Bodzanów został zredukowany do osady należącej do Gminy Mąkolin, istniejącej w latach: 1869 – 1939. Mieszkańcy Bodzanowa zachowali jednak pewną autonomię – mieli prawo do podejmowania uchwał dotyczących osady – pod przewodnictwem wójta Gminy lub własnego sołtysa, co zostało zanotowane w pamiątkowej „Księdze Gminy”. Przed 1880 istniała tu szkółka elementarna, dom zajezdny, stacja pocztowa między Płockiem a Wyszogrodem, odbywało się tu 6 jarmarków co roku.
W 1901 była tu maślarnia parowa, zamieniona później na masarnię, w 1907 powstała straż ogniowa. W 1920 roku Bodzanów posiada 2000 obywateli mających prawo głosu. W latach 30-tych XX wieku żydzi stanowili 70% ogółu mieszkańców – zajmowali się przeważnie handlem i rzemiosłem – byli krawcami, szewcami. W okresie międzywojennym powstają w Bodzanowie pierwsze domy murowane.
II-ga wojna światowa przyniosła zniszczenia i śmierć – w kościele okupanci urządzili magazyn zbożowy, księża zostali wywiezieni do obozu w Działdowie, społeczność żydowską wywieziono do Treblinki, rozebrano synagogę, publicznie stracono 13 Polaków (zakopanych we wspólnej mogile, po wojnie ekshumowanych i pochowanych w Bodzanowie i okolicznych parafiach). Po II wojnie światowej Bodzanów stał się siedzibą nowoustanowionej gminy i zaczął się rozwijać – zbudowano piekarnię, magazyny, powstało osiedle mieszkalne wzdłuż ulicy Świerczewskiego.W granice administracyjne Bodzanowa włączono Chodków.
Najważniejsze zabytki i miejsca historyczne Bodzanowa:
–kościół parafialny p.w. Wniebowzięcia NMP: pierwszy kościół zostałzbudowany prawdopodobnie na przełomie XII/XIII wieku. Pierwsza wzmianka pisana o kościele – rok 1325. Istniejący do dziś kościół wzniesiono prawdopodobnie w XV wieku, za probostwa Ścibora z Bielska (od 1420) – kanonika płockiego, administratora diecezji po śmierci biskupa płockiego Stanisława. Około 1598 roku budowlę częściowo zniszczył pożar. Remont rozpoczął Stanisław Gradowski, proboszcz bodzanowski w latach 1579 – 1601. Dzieła dokończył Paweł Biedkowski proboszcz w latach 1603 – 1629. Około 1620 roku budowlę konsekrował biskup płocki Henryk Firlej. W roku 1652 Walenty Lasocki, podkomorzy ziemi wyszogrodzkiej, funduje w kościele polichromie. Kolejne restauracje – 1673, 1774. W 1787 roku informacja o złym stanie dachu, podobnie w 1817.
Rozpoczęcie prac remontowych nastąpiło dopiero w roku 1824 za proboszcza Mireckiego. Zasadnicze prace wykonano około 1840, pod kierunkiem sławnego architekta Henryka Markoniego. Kronika parafialna wspomina, że zbudowano wówczas wieżę, która zawaliła się w 1882 roku niszcząc pokrycie kościoła. Następny remont w 1888 za Franciszka Wróblewskiego – wyremontowano wówczas dach, dostawiono zakrystię, kościół otynkowano z zewnątrz, postawiono mur z polnego kamienia wokół zespołu. Następny remont w 1928 za proboszcza Adama Goszczyńskiego. Władysław Drapiewski wykonał wtedy polichromię, która przetrwała do 1957 roku. W czasie II wojny światowej kościół został zamieniony na magazyn zbożowy, wnętrze zdewastowano, rozebrano drewnianą dzwonnicę i część ogrodzenia. Renowacja za proboszcza Piotra Konteckiego. W 1957 wymiana tynków wewnętrznych i nowa polichromia – wg. projektu Karola Dąbrowskiego z Akademii Sztuk Pięknych w Warszawie. Po kilku latach konserwacja malatury przez Marię Lulkiewicz z Piaseczna. Kolejne prace: 1963 – 7, 1977. Kościół jest ulokowany przy rynku, na brzegu skarpy, murowany z cegły w wątku gotyckim i wendyjskim, z użyciem kamieni polnych, kół młyńskich i kul kamiennych, otynkowany, salowy, zamknięty trójbocznie bez wydzielonego prezbiterium. Wyposażenie – barokowe, manierystyczne.
–cmentarz przykościelny – czynny do 1796 roku. W obrębie otoczonego murem cmentarza – współczesne pomniki, dwie kamienne kropielnice z XVI w., krzyż misyjny.
–plebania – zbudowana w latach 1890 – 1898, staraniem proboszcza Franciszka Wróblewskiego -murowana z cegły, tynkowana, dach dwuspadowy pokryty blachą.
–cmentarz grzebalny, otwarty w 1796 roku, czynny do początków XX wieku, przy szosie z Wyszogrodu do Płocka. Wyróżnia się nagrobek Kassyldy Miszewskiej, zmarłej w roku 1866, właścicielki Karwowa, z piaskowca, w formie łuku tryumfalnego.
–drugi cmentarz grzebalny założony w 1846 roku, poszerzony w 1906 r., między drogami z Bodzanowa do Wyszogrodu i do Kępy Polskiej,
–dwa pozbawione nagrobków miejsca po kirkutach – pierwszy za Mołtawą w pobliżu wiatraka – pozostały fragmenty betonowego ogrodzenia. Drugi – w południowej
części Bodzanowa – miejsce porośnięte kępą krzaków.
-wiatrak – stoi na tzw. Łysej Górze i jest własnością Pana Rogulskiego – dawniej poruszany wiatrem, zamieniony na elektryczny.